جاذبه های گردشگری مسکو

میدان سرخ مهمترین جاذبه توریستی مسکو است. بسیاری از مسافران به اشتباه فکر می کنند که علت نامگذاری میدان سرخ به دوره رژیم کمونیستی و ارتش سرخ برمی گردد، در حالی که قدمت و سابقه تاریخی آن مربوط به قرن یازدهم میلادی است. میدان سرخ در طول تاریخ 1000 ساله خود در مرکز زندگی سیاسی، اجتماعی و مذهبی روسیه بوده است. بسیاری از ساختمان های اولیه آجر قرمز که در قرون وسطی ساخته شده اند تا به امروز باقی مانده اند. در کنار معماری، هویت این میدان برجسته نیز در طی سالیان طولانی بدون تغییر باقی مانده است. امروزه، میدان سرخ هنوز میزبان برخی از مهم ترین رویدادهای کشور مانند جشن های مشهور جهانی سال نو و رژه نظامیان در روز پیروزی است. اگر قصد دارید به طور خاص برای تماشای میدان سرخ به مسکو سفر کنید و یا اگر قرار است تنها بخش کوچکی از برنامه سفر شما را تشکیل دهد، مجموعه کرملین و میدان سرخ حرفهای زیادی برای گفتن خواهند داشت. آیا می دانستید تعداد زیادی "میدان سرخ" در روسیه وجود دارد که بسیاری از آنها حتی قرمز نیستند. این نام نه از رنگ، بلکه از کلمه زیبا گرفته شده است که بسیار شبیه به کلمه روسی قرمز است.

اهمیت میدان سرخ

اهمیت تاریخی: مغول ها، سزارها، ناپلئون و کمونیست ها، از همه آنها خاطره هایی بر پیکر میدان سرخ نشسته که در کنار معماری قرون وسطایی آن می تواند بازگوی تاریخ پرفراز و نشیب این میدان باشد.

برگزاری جشن ها: روس ها از میدان سرخ همواره جهت خودنمایی و به رخ کشیدن توانایی های نظامی خود بهره برده اند که این ادعا در برگزاری رژه های مناسبتهای خاص کاملا مشهود است. علاوه بر این میدان سرخ محل گردهمایی های باشکوه و برگزاری جشنهای مختلف مانند جشن تحویل سال نو است.

زیبایی: میدان سرخ را به جرات میتوان زیباترین تصویر از مسکو نامید. دیوارهای پیرامونی کاخ کرملین با قدمت یک قرن که کلیسای جامع سنت باسیل را در برگرفته در پس زمینه ای از رود مسکو زیبایی بی بدیلی را به تصویر می کشند.

تاریخچه میدان سرخ

از زمان احداث کاخ کرملین در قرن چهاردهم میلادی، همواره یک میدان مربعی شکل در کنار این کاخ بوده که با دستور ایوان کبیر از آن به عنوان یک فضای باز جهت استفاده لشکریان به عنوان میدان تیر استفاده می شده است. ولی بعدها با اندکی فروکش کردن آتش جنگ با لهستانی ها این میدان مشق نظامی با احداث بیش از 700 غرفه به محل داد و ستد و تجارت تبدیل شده است. این مجموعه در سال 1561 با ساخته شدن کلیسای جامع سنت باسیل کامل تر شد و با قدرتمندتر شدن حاکم کرملین، شاهزاده مسکووی، کاخ ها، کلیساها و برج های جدیدی در داخل کرملین و میدان سرخ اضافه شدند. حتی خندقی بین کرملین و میدان حفر شد که بخشی از آن خالی از آب بود و در آن شیر، ببر و حتی فیل برای سرگرمی تزار نگهداری می شدند.

پس از اعلام انتقال مرکز حکومت توسط پتر کبیر از مسکو به سنت پترزبورگ، میدان سرخ و مسکو اهمیت سابق خود را از دست داد و این مکان تنها محل تفریح و سرکشی تزارها بود تا اینکه 300 سال بعد با به قدرت رسیدن کمونیستها و انتقال دوباره مراکز قدرت به مسکو، کرملین و میدان سرخ حیاتی دوباره یافت.

دوران اتحاد جماهیر شوروی هم دورانی بد و هم خوب برای میدان سرخ بود. همان سرنوشت تاسف بار نمادهای مذهبی که برای کلیسای جامع نفیس قرن شانزدهمی کازان اتفاق افتاد، برای دروازه های باشکوه رستاخیز که از ورودی میدان سرخ محافظت می کردند نیز تکرار شد. اما در کنار این تخریب ها عمارتهایی هم به این مجموعه اضافه شدند که از آن میان می توان به مقبره لنین اشاره کرد.

آیا می دانستید دیوار های کرملین جهت محافظت آجرکاریهای آنها با رنگ سفید رنگ آمیزی می شدند اما در قرن نوزدهم رنگ کاری آنها متوقف شد.

نمادین ترین نماد روسیه که به دستور ایوان چهارم برای جشنهای آستاراخان و کازان ساخته شد. طرح کلیسا که قرار بود نشان دهنده آتش سوزی باشد کاملا منحصر به فرد است. هیچ کلیسای ارتدکسی، چه در گذشته و چه در حال حاضر، هرگز به این شکل ساخته نشده است.

سکوی سنگی بیضی شکل کنار کلیسای سنت باسیل یکی دیگر از جاذبه های میدان سرخ است که در زمان تزارها به عنوان سکوی سخنرانی و نمایش اسیران و غنایم جنگی مورد استفاده قرار می گرفت.

برخلاف اکثر عمارت های موجود در مجموعه میدان سرخ، ساختمان موزه دولتی روسیه نسبتا جدید بوده و در قرن 19 ساخته شده است. در قرن 19 مورخان اسلاو که به تاریخ روسیه علاقمند بودند گرد هم آمده و با جمع آوری بودجه اقدام به احداث بزرگترین موزه دولتی روسیه کردند که گنجینه های با ارزشی از قرن نهم و وسایل شخصی رومانوف ها را در خود جای داده است.

در سال 1890 به عنوان یک مرکز خرید لوکس برای طبقه مرفه روسیه ساخته شد ولی تنها چند سال بعد با به قدرت رسیدن بلشویک ها با تغییر کاربری به عنوان آپارتمانهای عمومی مورد استفاده قرار می گرفت و بعد ها به مراکز اداری و تجاری تبدیل شد. در طول تاریخ این مرکز خرید فراز و نشیب های زیادی را به خود دیده است. این مکان زمانی محل نگهداری جسد همسر دوم استالین بوده و یک بوتیک مخفی و مجلل به نام بخش 22 داشته که در آن لباسها و اکسسوری های لوکس به افراد نزدیک به حکومت فروخته می شده است.

میدان سرخ محل برگزاری مراسمات و جشنهای متنوعی در طول سال است که برخی از آنها مانند رژه روز پیروزی یا شب سال نو در تاریخ خاصی برگزار می شود ولی تاریخ برگزاری برخی دیگر مانند مسابقات فرمول یک یا نمایشگاههای مد و لباس از سالی به سال دیگر متغیر است. رژه روز پیروزی که می توان گفت نمایشی تمام عیار از قدرت نظامی روسیه است هر ساله در نهم ماه می برگزار می شود و هزاران نفر از بازدیدکنندگان برای تماشای مهمترین رویداد میدان سرخ در این میدان جمع می شوند. در شب سال نوی میلادی در میدان سرخ جشنهایی افسانه ای برگزار می شود، آتش بازیهای باشکوه، کنسرتهای فضای باز، رقص و موسیقی، مجسمه ها و سرسره های یخی این جشن را به ماندگارترین خاطره این میدان تبدیل می کند.

در سال 1821 و به دستور امپراتور روسیه الکساندر اول در انتهای دیوار شمال غربی کاخ کرملین در کنار رودخانه نگلین نایا، باغی احداث شد که بعدها به باغ الکساندر شهرت یافت. این فضای بسیار زیبا و سبز، با گلکاری های شاهانه و پل های سنگی باشکوه با اینکه در قلب مسکو واقع شده اما هیچ اثری از شلوغی شهری در آن نخواهید یافت و طراوت و خنکی باغ گونه و سکوتی آرامش بخش بر آن حکمفرماست. باغ با میله های آهنی و نشانهایی که نماد رومی قدرت و اتحاد است با یادبودی از پیروزی در جنگ 1812 محصور شده است. همچنین دروازه بزرگ آهنی این باغ بسیار متین و پر از نمادهای پیروزی های نظامی است. از یادبودهای مهم این باغ میتوان یادبود پیروزی بر ناپلئون، یادبود سربازان گمنام و یک ستون هرمی که در سال 1914 به این مجموعه اضافه شد را نام برد.

در کنار دیوار کرملین یادبودی برای سربازان کشته شده طی سالهای 1941 تا 1945 کشته شده اند ساخته شده است. سرباز ناشناسی که در طی این سالها در نبرد مسکو کشته شد ابتدا در زلنوگراد دفن شد ولی بعدها در سال 1966 به کنار دیوار کرملین منتقل شد. در روبروی این یادبود آتشگاهی وجود دارد که به آتش جاودان شهرت دارد و بازدیدکنندگان از این یادبود جهت اهدای گل و ادای احترام و تماشای رژه تعویض سربازان به این مکان می آیند. در سمت راست این یادبود جمله به این مضمون حک شده است: به یاد کسانی که برای سرزمین مادریمان کشته شده اند.

کلیسای جامع و اصلی کلیساهای ارتدوکس روسیه است که در نزدیکی مجموعه کرملین در ساحل چپ رودخانه مسکو قرار دارد. این کلیسا با ظرفیت 10 هزار نفری بزرگترین کلیسای جامع فدراسیون روسیه است، که به سبک روسی- بیزانسی ساخته شده است و در آغاز ساخت از حمایت گسترده دولتی برخوردار بود. این مجموعه مدرن در بردارنده کلیسای جامع عیسی منجی شامل کلیسای فوقانی و کلیسای پایین وکلیسایی تغییر شکل یافته است که به یاد صومعه الکسیس ساخته شده است. کلیسای جامع عیسی منجی در مسکو به عنوان قدردانی از خداوند برای کمک و شفاعت در دوره دشوار تاریخ روسیه - در طول جنگ 1812 ساخته شد. این بنا به نوعی بنای یادبود مردم روسیه برای شجاعت و قهرمانی آنها است.

این کلیسا تاریخی پر فراز و نشیب و غیرقابل باور دارد. طراح اولین پروژه معماری بنام الکساندر ویتبرگ بود. در 12 اکتبر 1817، ساختمان اولیه کلیسا که بر روی تپه های اسپارو احداث شده بود افتتاح شد ولی مدتی پس از افتتاح آن، زمینهای تپه اسپارو در اثر سنگینی ساختمان شروع به نشست و فرو رفتن کرد و هیچ امیدی برای اصلاح ساختار و تقویت زیرسازی آن وجود نداشت به نحوی که پادشاه وقت، امپراطور نیکلاس، پروژه ویتبرگ را ناموفق و غیرقابل بازسازی اعلام کرد.

در سال 1832، کنستانتین ثون به عنوان معمار منصوب شد و تصمیم بر آن بود که ساخت و ساز در نزدیکی کرملین، در محل صومعه سابق الکسیس، که قرار بر تخریب آن بود، آغاز شود. در آن زمان مخالفتهای زیادی با تخریب صومعه الکسیس صورت گرفت و یکی از راهبه های صومعه ویران شده پیش بینی کرده بود که کلیسای جدید بیش از 50 سال دوام نخواهد آورد. در 10 سپتامبر 1839، ساختمان کلیسای جدید افتتاح شد و در ماه می سال 1883 لقب مقدس به خود گرفت. اما از سال 1918، ورق برگشت و کلیسا حمایت دولتی خود را به طور کامل از دست داد و در نهایت در 5 دسامبر 1931 به دستور جوزف استالین تخریب شد. در واقع پیش‌بینی‌های راهبه به حقیقت پیوست و ساختمان کلیسای جامع تنها 48 سال دوام آورد. در طی سال های 1958-1960 در جای گودالی که پس از انفجار تخریب کلیسا ایجاد شده بود یک استخر شنا ساخته شد. در اواخر دهه 1980، جنبشی اجتماعی برای احیای کلیسای جامع عیسی منجی ایجاد شد که در نهایت در شبهای ژانویه 2000، در کلیسای مرمت شده، مراسم عبادت الهی به افتخار دو هزارمین سالگرد میلاد مسیح برگزار شد.

منطقه ای ست که در جنوب غربی مسکو، روبروی مجموعه المپیک لوژنیکی قرار دارد و یکی از هفت تپه ای ست که مسکو بر روی آن ساخته شده است. این تپه از دهانه رودخانه ستون تا پل آندریوسکی کشیده شده و از سمت جنوب تا باغ های نسکوچنی امتداد یافته است. در بالای تپه یکی از مجموعه های بی نظیر معماری مسکو، دانشگاه دولتی مسکو قرار دارد که در زمان ساخت آن در سال 1953، مرتفع ترین ساختمان مسکو لقب داشت و ارتفای برج های آن به 240 متر می رسد. از بالای تپه به دلیل ارتفاع 80 متری آن چشم انداز جالبی از شهر مسکو را میتوان دید.

آربات قدیم یکی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین خیابان‌های پایتخت روسیه است که از قرن پانزدهم میلادی وجود داشته است. در ابتدا این خیابان بخشی از یک مسیر تجاری مهم بوده که بعدها تعداد زیادی از صنعتگران و فروشندگان، فروشگاه های خود را در آنجا راه اندازی کردند. در قرن هجدهم، آربات به عنوان یکی از لوکس ترین و اعیان ترین مناطق زندگی در مسکو تبدیل شد. در سال 1812، در زمان اشغال مسکو توسط ناپلئون، این خیابان در اثر آتش سوزی بزرگ ویران و بعدها دوباره بازسازی شد و در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، آربات محل اقامت اشراف روسی بود. در سال 1993 این خیابان عابر پیاده معروف مسکو، پانصدمین سالگرد تولد خود را جشن گرفت. امروزه خیابان آربات یکی از گران ترین و زیباترین مکان ها برای زندگی در مسکو است. خیابان آربات قدیم یکی از نمادهای مسکو قدیم است که در اشعار، رمان ها، آهنگ ها و فیلم ها بارها مورد تجلیل قرار می گرفته است.

آربات جدید که از سمت غرب به میدان مانژ منتهی می شود، امروز یکی از پر رفت و آمدترین و شیک ترین خیابان های مسکو است. سه مجتمع تفریحی بزرگ، بوتیک‌های درجه یک، کافی شاپ های پرطرفدار، مراکز خرید لوکس، مزون ها و سالن های مد و زیبایی خیابان آربات جدید را به یکی از بی رقیب ترین مقاصد گشت های شهری تبدیل می کند. پیاده‌روها با کیوسک‌های کوچک‌، آلاچیق‌ها، و دکه‌های دستفروش‌ها پر شده است و پیاده روی در این خیابان برای توریست ها می تواند بسیار جذاب باشد. این خیابان مجموعه کرملین را به مجتمع های مسکونی روبلیوو اوسپنسکویه وصل می کند و برج‌های مسکونی 20 طبقه در کناره‌های آن مناظر خیره‌کننده از آربات جدید، سواحل رودخانه مسکوا و کرملین را به نمایش می‌گذارند.

دومین سیستم مترو جهان پس از متروی توکیو است که به شهر مسکو و شهرهای کراسنوگورسک و رئوتوف در همسایگی منطقه مسکو سرویس می دهد. این سیستم از 12 خط با 182 ایستگاه به طول کل 298 کیلومتر تشکیل شده است. اولین خط در 15 می 1935 افتتاح شد و از ایستگاه سوکولنیکی تا ایستگاه پارک کولتوری ادامه داشت. متروی مسکو در ابتدا به نام لازار کاگالنوویچ، سیاستمدار سابق شوروی، متروی کاگالنوویچ نامگذاری شد. ولی بعدها در سال 1955 به متروی لنین تغییر نام داد. تقریباً از سالهای اول افتتاح مترو قرار بود به عنوان پناهگاه دفاع شهری مورد استفاده قرار گیرد و در آوریل 1941 نیز به این عنوان استفاده شد. در طول جنگ جهانی دوم، هزاران نفر از ساکنان مسکو بارها برای در امان ماندن از حملات هوایی آلمانها از آن استفاده کردند. متروی مسکو به دلیل تزئینات بسیاری از ایستگاه ها با نمونه هایی از هنر رئالیسم سوسیالیستی، به عنوان یکی از زیباترین و منحصر به فردترین متروهای دنیا شناخته شده است و به همین جهت ایستگاه های متروی مسکو را کاخ های زیرزمینی مسکو نیز می نامند. مجموعه‌های زیرزمینی با مجسمه‌ها و نقش برجسته‌ها با ترکیب‌هایی زیبا از یادبودها، نقاشی‌ها، موزاییک‌ها و شیشه‌های رنگی که همگی از آثاری بدیع و زیبا از هنرمندان روس تزئین شده‌اند. ایستگاه‌های پوشکینسکایا، میدان انقلاب با 76 مجسمه برنزی از جالب‌ترین بناهای معماری سال 1930 هستند. برخی از این آثار از دهه 1950 میلادی با ثبت در لیست آثار ملی، تحت محافظت دولتی قرار گرفته اند.

برج ها و دیوارهای قطور و قرون وسطایی کرملین بیشتر منظره میدان سرخ را می بلعند. حضور کرملین آنقدر تحسین برانگیز است که به راحتی می توان از گنج های دیگر اطراف میدان سرخ چشم پوشی کرد. در پشت دیوارهای قرمز آن، گنجینه های فرهنگی جذابی مانند صندوق الماس روسیه و کلیسای جامع بشارت نهفته است. همچنین کاخ کرملین محل اقامت رسمی ولادمیر پوتین، رئیس جمهور وقت روسیه است.

ترسناک ترین مکان میدان سرخ که بازدید از آن به دلیل اطلاع رسانی ضعیف به راحتی فراموش می شود، مقبره لنین است. این مقبره به صورت یک عمارت هرمی شکل در مقابل کاخ کرملین اما در ابعادی کوچکتر از سایر عمارتها موجود در مجموعه میدان سرخ ساخته شده که به دلیل کوچک بودن آن امکان توقف بازدیدکنندگان بیشتر از چند دقیقه جهت بازدید از مقبره عملا امکانپذیر نیست.